Vanessa Matz (cdH): Monsieur le président, notre collègue vient largement de développer la question. Les membres des services de sécurité sont confrontés à une hausse des phénomènes de violence dans l’exercice de leur travail depuis un certain nombre d’années déjà.
La manifestation européenne contre les mesures sanitaires qui a eu lieu dimanche dernier illustre parfaitement ce que subissent nos policiers lors de manifestions lorsque celles-ci finissent par dégénérer. Les images sont impressionnantes: bâtiments saccagés, tentative d’incendie, voitures endommagées, etc. Mais ce qui retient encore plus l’attention, ce sont les actes d’agression et de violence portés à l’encontre des membres des forces de l’ordre.
Si nous sommes des fervents partisans de la liberté d’expression et du droit à manifester, nous ne pouvons tolérer que les personnes qui sont censées protéger la population subissent, par une frange de celle-ci, des actes de violence et d’agression.
Nous avons pu constater avec effarement que certains policiers ont été contraints de se réfugier dans la station de métro Mérode, où les émeutiers leur jetaient des barrières Nadar. Ces comportements sont inacceptables.
Madame la ministre,
- Combien de policiers ont-ils été blessés? Y a-t-il des blessés graves?
- Si oui, comptez-vous vous constituer partie civile?
- Quelles conclusions tirez-vous des chiffres?
- Comment comptez-vous, avec votre collègue de la Justice, que je viens d’interroger sur le sujet, veiller à ce que toutes les violences à l’égard de la police enregistrées lors de la manifestation soient poursuivies par la justice, selon la circulaire du Collège des procureurs généraux ayant pour objectif une tolérance zéro en ce qui concerne les violences à l’égard des services de police?
- Combien de policiers, que ce soit de la police fédérale ou des zones de police, sont-ils intervenus?
- Les membres des services de police ont-ils porté des bodycams pour enregistrer leurs interventions?
- Allez-vous mettre en place une campagne de sensibilisation par rapport aux services de sécurité et au respect de ceux-ci?
- C’est notamment une des recommandations de la résolution que nous avions votée, il y a deux ans de cela. Dans la négative, quelles en sont les raisons?
Minister Annelies Verlinden: Ik wil nogmaals benadrukken dat ik opensta voor alle meningen maar dat een betoging kapen om politie en omstanders aan te vallen en vernielingen aan te brengen uiteraard onaanvaardbaar is. Daarom is het ook gepast om vandaag de politiemensen te bedanken die steeds het beste van zichzelf geven om alles in goede banen te leiden. Sommigen onder jullie hebben dat ook gedaan. In elk geval is het duidelijk dat, dankzij de politie, erger kon worden vermeden.
Er werden tijdens en na de betoging 228 personen bestuurlijk aangehouden en 11 gerechtelijk aangehouden, waaronder 8 volwassenen en 3 minderjarigen. Twee van die drie minderjarigen werden door de jeugdrechter inmiddels geplaatst en één meerderjarige werd onmiddellijk gedagvaard wegens rebellie en verboden wapendracht. Hij moet op 22 februari voor de
correctionele rechtbank verschijnen.
Ik verwacht nog bijkomende aanhoudingen en arrestaties, op basis van de identificaties die nog volop aan de gang zijn. Ik zal daar later ook op terugkomen. Voor meer details, ook over de andere betogingen, verwijs ik u graag door naar de communicatie van het parket van Brussel van vanmorgen, waarin onder meer wordt gemeld dat er al 91 vervolgingen zijn gestart op basis van ontvangen informatie. Het is niet omdat er niet onmiddellijk aanhoudingen worden verricht dat er geen sancties zullen volgen. Er is dus zeker geen sprake van straffeloosheid.
Met betrekking tot de vragen over het aantal gewonden bij de politie kan ik jullie meedelen dat er in totaal 35 gewonden zijn. Gelukkig maar, zullen we zeggen, en verbazend genoeg gaat het vooral om lichtgewonden. Weliswaar werden er drie politiemensen naar het ziekenhuis overgebracht, maar zij hebben allen het ziekenhuis nog diezelfde dag mogen verlaten. Ook ditmaal zal ik mij, in nauw overleg met hen en volgens de te maken afspraken over het juiste moment en de relevantie daarvan, burgerlijke partij stellen voor de personeelsleden van de federale politie die toen zijn ingezet, naast de lokale politie.
Zoals ik daarstraks al toelichtte in het kader van de vraag over posttraumatische stress, is het belangrijk dat het stressteam van de federale politie ter beschikking wordt gesteld van al die politiemensen die na de betoging nood hebben aan bijstand en verdere opvolging.
Le dispositif policier a été déployé après différentes réunions avec les organisateurs et moyennant une analyse de risque précise, tant sur le plan opérationnel que sur celui de la sécurité et du bien-être du personnel. Toutes les unités de police déployées étaient entièrement équipées de matériel de protection.
Ik wil nogmaals benadrukken dat de aanvraag voor de betoging aan de burgemeester wordt gericht, die oordeelt over de wenselijkheid ervan en de haalbaarheid om ze in veilige omstandigheden te laten plaatsvinden. De burgemeester maakt ook een assessment van de plaats waar de betoging is voorzien. Het komt mij niet toe om die beoordeling te maken. Met betrekking tot de rellen die er geweest zijn, zal er uiteraard worden geëvalueerd. Er is al een eerste evaluatie gebeurd.
Cette première évaluation montre que la police de Bruxelles-Capitale-Ixelles, en concertation avec le bourgmestre, a pris toutes les mesures préventives légales à sa portée. Les polices, locale et fédérale, disposaient de suffisamment de moyens pour maintenir la manifestation sur la meilleure voie possible.
Le relevé des dégâts matériels est en cours. D’un point de vue géographique, ils se concentrent principalement dans une rue et sur une centaine de mètres.
Wat betreft de deelnemers, moet ik u tegenspreken, mijnheer Depoortere. Diverse extremistische groeperingen waren aanwezig. Zowel extreemlinkse als extreemrechtse groeperingen hebben de betoging gekaapt en zijn overgegaan tot laffe aanvallen op de politie en daden van zwaar vandalisme.
Het exacte aandeel van die groeperingen of van daarnaast ook mogelijke individuen wordt nog volop onderzocht. Het is duidelijk dat niet al die relschoppers uit het buitenland kwamen, maar dat er ook Belgen bij waren. Dat blijkt ook uit het aantal aangehouden betogers en relschoppers. Van die 228 waren er heel wat Belgen.
Uit informatie die beschikbaar was vóór de betoging wist de politie dat risicogroepen uit België, maar ook uit het buitenland zouden deelnemen. Die groepen verplaatsen zich zo discreet mogelijk en individueel en ook in de betoging trachten ze onopgemerkt te blijven tot het moment dat ze de rellen starten.
Het is niet evident om hen op voorhand uit zo’n grote groep te halen. Ook dat is een delicaat evenwicht. De politie moet er immers op toezien dat ze niet te snel optreedt omdat op dat moment mogelijk afbreuk zou worden gedaan aan het recht op betogen, maar moet ook snel genoeg optreden om mensen met slechte bedoelingen te kunnen identificeren.
Er moet worden onderstreept dat het vrij verkeer van personen dat we in Europa kennen een rol speelt bij het zich over de grenzen kunnen bewegen, waardoor het niet eenvoudig is om mensen zomaar tegen te houden. De betogers die werden aangehouden, kwamen uit Frankrijk, Duitsland, Polen en Nederland. Dat zijn allemaal landen van waaruit men vrij naar België kan reizen. Hen zomaar aan de grens tegenhouden is dus geen evidentie.
Waar men dat gepast achtte, werden er vooraf al preventieve fouilles in de diepte uitgevoerd bij een aantal betogers. Zo werden voor de start van de betoging al 6 personen administratief aangehouden omdat ze in het bezit waren van verboden en/of gevaarlijke voorwerpen, zoals pyrotechnisch materiaal. Het is echter niet verwonderlijk dat men met de fouilles niet alle risicoprofielen uit die massa kon halen. Naar schatting waren er immers 50.000 mensen aanwezig. Er zal wel worden nagegaan hoe de controles in de diepte nog verder kunnen worden versterkt. Dat is een van de elementen die worden meegenomen.
Ensuite, il est important de savoir que plusieurs policiers portaient des bodycams au cours de la manifestation. D’autres équipes ont également enregistré les faits. Toutes les images enregistrées sont mises à profit dans l’enquête diligentée.
Om zoveel mogelijk daders alsnog te identificeren en aan te houden, is er binnen de politiezone Brussel Hoofdstad Elsene een taskforce opgericht. Daarnaast werd om dezelfde reden een oproep gedaan om ook via sociale media alle mogelijke beelden te bezorgen aan de politie. Er wordt daarvoor samengewerkt met het Brussels parket. Er werd afgesproken om nuttige beelden van daders van geweld en vandalisme snel te verspreiden met het oog op identificatie, vervolging en gepaste bestraffing.
Uiteraard moeten wij, zeker naar aanleiding van een dergelijke grootschalige manifestatie, lessen trekken over mogelijk nog preventiever optreden. Concreet gaat het bijvoorbeeld over bestuurlijke politiemaatregelen waarbij geen gebruik gemaakt kan worden van bijzondere opsporingsmethodes.
Met de politietop hebben wij het voornemen om na te gaan in hoeverre bijzondere bestuurlijke opsporingsmethodes nodig zijn om nog preventiever op te treden. Dat kan gebeuren in het kader van de new way of protesting, waarvoor vorig jaar de werkzaamheden gestart zijn en waarover binnenkort een tussentijds rapport uitgebracht zal worden, om ervoor te zorgen dat wij rekening houden met nieuwe manifestatievormen, die overigens ook in de ons omringende landen voorkomen. Nous continuerons avec les autorités locales et la police à faire tout ce qui est en notre pouvoir pour empêcher une toute petite minorité de prendre part de manière abusive à une manifestation pacifique afin de commettre des violences insensées contre la police et de causer de graves destructions.
Mevrouw Platteau, ik kan niet alle informatie geven over Europeans United. Uiteraard wordt die organisatie nader onderzocht. Men wist dat er een internationale oproep was om te betogen. Zij heeft overigens ook al betogingen op andere plaatsen in Europa georganiseerd. Er wordt wel degelijk op voorhand gescreend welke groepen en gewelddadige individuen zich zouden kunnen aandienen.
Ik kan geen antwoord geven op uw vraag over de private milities; of er op dat vlak overtredingen werden begaan, zal deel uitmaken van het onderzoek, net zoals de vraag of de stewards, die worden ingezet om een manifestatie vreedzaam te laten verlopen, niet nog meer geweld uitlokten. Het is nog te vroeg om daarover in de huidige fase van het onderzoek uitspraken te doen.
U had ook een vraag over de aansprakelijkheid van de organisator voor het geweld. In principe is iedereen vrij om te betogen en betogingen te organiseren. Het is een ander verhaal wanneer een organisator zelf aanzet tot geweld dan wanneer zich relschoppers mengen in een betoging die vreedzaam verloopt, om geweld te plegen. Het antwoord daarop zal bepalen of de organisator mee verantwoordelijk gesteld kan worden.
Monsieur Boukili, vous avez, une nouvelle fois, fait référence à la loi pandémie, alors que les incidents lors de la manifestation n’ont rien à voir avec cette loi.
Divers messages ont été envoyés à l’occasion de cette manifestation. Les personnes qui ont été invitées à s’exprimer ont parlé de la vaccination. Cette question n’a rien à voir avec la loi pandémie. Il faut savoir faire la différence. Je sais que vous n’appréciez pas la loi précitée, mais tel n’était pas l’objet de la manifestation.
Mijnheer Depoortere, uiteraard werd er ook samengewerkt met het buitenland om personen te identificeren. Het spreekt voor zich dat de inlichtingendiensten van de politie ook contacten onderhouden met de inlichtingendiensten uit het buitenland en dat een en ander wordt opgevolgd.
Wij zullen echter bekijken hoe wij dat nog beter kunnen doen. Er worden momenteel ook bijkomende afspraken gemaakt in het kader van de internationale politiesamenwerking, zodat men de informatiedeling en de opvolging daarvan nog kan verbeteren, maar dat zal allicht niet kunnen verhinderen dat er toch nog mensen de grens overgaan, zeker als er ten aanzien van hen geen maatregel is uitgesproken. Het is bijvoorbeeld ook niet omdat iemand een stadionverbod heeft gekregen in het kader van hooliganisme, dat die persoon niet meer mag gaan betogen. Er zijn dus verschillende gevolgen naar gelang van de administratieve maatregelen die worden genomen ten aanzien van individuen.
Vanessa Matz (cdH): Madame la ministre, je vous remercie. Comme j’ai eu l’occasion de le dire au ministre de la Justice, nous devons souligner l’extrême proactivité et l’action du gouvernement à rechercher les auteurs afin de les condamner. La circulaire, qui avait été modifiée en vue de la tolérance zéro à l’égard de la violence envers les policiers, a l’air de porter ses fruits. C’est un point positif.
Dans le dossier qui nous occupe, je constate que le gouvernement – vous et le ministre de la Justice – est à la manœuvre pour sanctionner ce qui doit l’être.
Je m’inquiète toutefois pour l’avenir, et de manière générale. Nous savons que de nombreuses manifestations sont susceptibles d’être organisées, selon un certain nombre de débats qui se déroulent actuellement, notamment sur l’obligation vaccinale.
Je suis inquiète quant aux mesures plus préventives qui peuvent être prises pour les policiers. Le risque zéro n’existe probablement pas, parce que, si les réseaux sociaux sont scrutés et si des dispositions préventives sont prises, des réseaux codés sont utilisés par ces casseurs.
Il reste un goût de trop peu pour ce qui concerne les mesures complémentaires qui peuvent être mises en œuvre afin de protéger les services d’ordre. Je vous invite à reprendre la résolution qui a été votée au Parlement, qui propose toute une série de pistes et qui fait l’état de la question sur les violences à l’égard des services de sécurité de manière générale, et plus particulièrement la police.
Avec un tout petit trait d’humour qui n’est pas à votre encontre, je constate que l’extrême gauche dit que ce sont des casseurs d’extrême droite, et l’extrême droite dit que ce sont des casseurs d’extrême gauche. C’est évidemment toujours l’histoire qu’on préfère raconter: « Ce n’est pas moi, ce sont les autres. »