Vanessa Matz (Les Engagés): Monsieur le premier ministre, madame la secrétaire d’État, il y a une semaine, il y a un mois, il y a un an, nous nous retrouvions exactement dans les mêmes conditions pour vous interpeller, pour vous questionner et pour vous sensibiliser à la question de l’accueil des demandeurs d’asile.
Monsieur le premier ministre, vous avez eu une semaine très chargée, avec des rencontres, notamment du secteur associatif qui a décidé de manifester son opposition à votre politique. Il y a eu le Conseil de l’Europe qui vous dit que vous devez trouver des solutions pour l’accueil car vous n’êtes pas en adéquation avec les règles internationales. Il y a aussi ce rapport de toutes les institutions fédérales qui formulent des recommandations.
Ces éléments vont tous dans le même sens au sujet de l’inexactitude de vos déclarations selon lesquelles personne ne dort dans la rue. Soit vous êtes mal informé, soit c’est une contre-vérité. Je préfère que vous soyez mal informé car il y a toujours des personnes qui dorment dans la rue actuellement.
Contrairement à vos allégations, contrairement à vos engagements, contrairement à ce que vous avez dit la semaine dernière, il reste des personnes qui dorment dans la rue. C’est indigne d’un État de droit.
Nous avons des condamnations internationales sur le sujet et vous savez que vous devez trouver des solutions, non seulement d’urgence mais aussi structurelles. Le gouvernement dans son ensemble a traîné les pieds sur cette question et n’a pas pris la mesure de l’urgence de la situation. Cela fait plus d’un an que le problème est sur le tapis.
Qu’allez-vous proposer aujourd’hui pour que la dignité soit rétablie?
Alexander De Croo, premier ministre: Madame la présidente, je vais répondre à ces questions avec la secrétaire d’État, Nicole de Moor.
Monsieur Rigot, je voudrais préciser que mon cabinet rencontre régulièrement les organisations de la société civile, toutes les deux ou trois semaines. Nous avons des discussions franches et pas toujours faciles. C’est vrai que ces organisations sont souvent confrontées à des situations extrêmement difficiles. Je vais être clair: ces personnes n’ont pas été expulsées de mon cabinet. Ce n’est pas comme cela que ça s’est passé. Il est vrai qu’à un moment donné, l’intention a été de faire une action dans mon cabinet. Après, je suis revenu et je leur ai parlé. Et je pense qu’après une bonne discussion, ils ont décidé de quitter mon cabinet de manière volontaire. Si on vous dit que quelqu’un a été expulsé, vous devez savoir que cela ne s’est certainement pas passé comme ça.
We weten dat we geconfronteerd worden met een asielcrisis. We zijn ook niet het enige land dat daarmee geconfronteerd wordt. Ook voor Nederland, Oostenrijk en andere Europese landen is dat het geval.
De staatssecretaris en andere leden van de regering doen alles en werken dag en nacht om de mensen maximaal te helpen. Het zijn immers mensen die recht hebben op hulp en we moeten alles doen om hen zo goed mogelijk te helpen. Vandaag zitten we in een situatie waarin iedereen die dat wil een bed heeft voor de nacht. Het is de intentie van deze regering om dat engagement te blijven nakomen. We zien trouwens ook dat de instroom eerder dalend is. Het gaat om ongeveer 3.000 mensen in december tegenover 4.000 in november.
We zien verder dat één plaats op drie in de nachtopvang gebruikt wordt, bijvoorbeeld in het Koning Boudewijnstadion. Vandaag heeft Fedasil een historisch hoog aantal opvangplaatsen ingericht. Er zijn meer dan 33.000 plaatsen. Dat zijn er meer dan we er tijdens de crisis van 2016 hadden.
Wij worden absoluut geconfronteerd met een zeer moeilijke en uitdagende situatie. Landen als België, Nederland en Oostenrijk zijn landen die zich vaak aan het einde van de migratieketen bevinden. Daar zijn meerdere redenen voor. Eén van deze redenen is dat ons land zeer internationaal is. Wij zijn nu eenmaal een internationaal knooppunt. Wij zijn waarschijnlijk één van de meest kosmopolitische landen van Europa. Heel veel mensen die in een vluchtelingensituatie zitten, kennen mensen in ons land, omdat we zo’n grote internationale gemeenschap hebben. Ons land levert echter bijzonder veel inspanningen. Als alle landen hun deel zouden doen en de afspraken en conventies nakomen…
Vandaag vangt ons land anderhalf keer meer mensen op dan het geval zou zijn wanneer iedereen zich aan de afspraken en conventies zou houden. Het is dan ook logisch – ik was één van degenen die daarop aangedrongen hebben – om in februari een buitengewone Europese Raad te organiseren over asiel en migratie. Die komt geen dag te vroeg.
Alleen zullen wij dat nooit volledig kunnen oplossen, het kan alleen opgelost worden als de Europese landen beter met elkaar samenwerken, betere afspraken maken en beter begrijpen dat dit ook een collectieve verantwoordelijkheid is. Ik gebruik het argument Europa absoluut niet om die verantwoordelijkheid af te wentelen. Het is een collectieve verantwoordelijkheid en we kunnen die alleen aan als iedereen zijn deel doet.
We zullen de komende weken blijven ijveren om de beslissingen die deze regering heeft genomen volledig in de praktijk te kunnen brengen. We moeten bijvoorbeeld voldoende mensen vinden om onze centra te kunnen uitbaten, we moeten samenwerken met de private sector om voldoende mensen te kunnen vinden en we moeten de oplossingen in Jabbeke en Glons uitwerken. Laat het duidelijk zijn, de situatie in de Paleizenstraat in Schaarbeek is absoluut niet ideaal. Wij zijn ons daarvan bewust en het is de bedoeling om in de komende dagen mensen van daar te transfereren naar de nieuwe plaatsen die gecreëerd worden in collectieve opvangcentra. We kunnen de crisis waarmee we geconfronteerd worden alleen beantwoorden met nederigheid. We weten dat we alles moeten doen, maar in een situatie als deze moeten we ook toegeven dat zelfs alles doen waarschijnlijk niet voldoende zal zijn om het hoofd te bieden aan de uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd.
Ik kan in elk geval bevestigen dat dit thema hoog op de agenda van de regering staat en we bekijken zeer regelmatig met de staatssecretaris welke bijkomende stappen we moeten zetten. De hele regering is zich ervan bewust dat we alles moeten doen om de meest kwetsbare mensen te helpen, met alle middelen die we ter beschikking hebben.
Staatssecretaris Nicole de Moor: Mevrouw de voorzitster, collega’s, het is niet de eerste keer dat we het in de plenaire vergadering hebben over de situatie in het opvangnetwerk. Ik begrijp dat. We maken ons allemaal zorgen.
Ik heb u altijd op transparante wijze geduid wat de situatie is en zal dat ook nu doen. Samen met de diensten hebben wij het afgelopen jaar continu gewerkt aan extra opvangcapaciteit voor asielzoekers. We hebben vele duizenden opvangplaatsen geopend. Op het moment worden alle families en alle alleenstaande minderjarigen, ook degenen waarover er leeftijdstwijfel bestaat, meteen opgevangen in het netwerk van Fedasil. Daarnaast kan sinds vorige week iedereen die op straat sliep terecht in de daklozenopvang. Vannacht bijvoorbeeld waren slechts 33 van de 100 voorziene bedden in het Koning Boudewijnstadion bezet.
De situatie blijft moeilijk. Ook dat heb ik altijd gezegd. Nog steeds kunnen we niet iedereen opvangen bij Fedasil en zijn er mensen die in heel moeilijke omstandigheden in kraakpanden verblijven.
Nous travaillons à des solutions pour ce groupe. Les demandeurs d’asile des squats seront progressivement transférés vers le réseau d’accueil de Fedasil.
Ces derniers jours, un premier groupe de plusieurs dizaines de demandeurs d’asile qui se trouvent à la rue des Palais a reçu une invitation de Fedasil. Depuis hier, à ma demande et avec notre financement, un poste médical de la Croix-Rouge a été ouvert à la rue des Palais. Des équipes médicales mobiles y étaient présentes dès la semaine dernière.
Het is gemakkelijk om te zeggen dat er eenvoudige oplossingen zijn, maar dat klopt gewoonweg niet. Voor het departement van asiel bestaat een oplossing uit heel wat facetten. Ik blijf daarom inzetten op elke schakel in de keten, op de instroom, de opvang en de uitstroom.
Zoals ik ook vorige week al heb geduid, daalde de instroom in de maand november naar een kleine 3.400 personen. In december zal die instroom verder dalen en wellicht onder de 3.000 personen uitkomen, al blijft dat moeilijk te voorspellen. We zetten onze inspanningen om de instroom te beperken voort, want wie bescherming nodig heeft, moet die kunnen krijgen in ons land. Wie geen bescherming nodig heeft, weegt op het opvangsysteem en de asielprocedure. Ook dat is een realiteit. Het blijft daarnaast ook een realiteit dat de asieldruk in Europa niet gelijk verdeeld is. Dat kunnen we niet langer accepteren. Aujourd’hui, nous continuons à créer des places d’accueil. En novembre et décembre, Fedasil a créé plus de 1 500 nouvelles places structurelles.
De plus, des efforts supplémentaires sont déployés spécifiquement pour les personnes vulnérables, y compris les mineurs. À Jabbeke et à Glons, des sites d’urgence humanitaire sont créés sous la coordination du Centre de crise. Au moment où nous parlons, les équipes sont en train de finaliser l’installation des unités mobiles à Glons. Demain, ces deux sites compteront 350 places et seront mis à l’échelle dans les semaines qui viennent.
À ceux qui disent que nous n’avons pas anticipé les conditions hivernales, je voudrais dire que, déjà en septembre, je me suis mis d’accord avec la Région bruxelloise pour élaborer un plan d’hiver et conclure une convention pour 1 200 places dans les centres d’accueil pour les sans-abri à Bruxelles. Ces initiatives, monsieur Rigot, sont financées par le gouvernement fédéral. La semaine passée, nous avons encore créé 150 places au stade Roi Baudouin, avec la collaboration de la ville de Bruxelles, ainsi qu’à Ixelles.
Nous pouvons donc, aujourd’hui, offrir un lit à tous ceux qui dorment dans la rue. Maar nog steeds gaat niet iedereen op dat aanbod in. De ploegen van Samusocial en het Rode Kruis zijn actief op het terrein aanwezig om de mensen naar de opvangplaatsen toe te leiden.
Collègue Matz, vous faites référence aux recommandations des cinq institutions de droits de l’homme et beaucoup de ces recommandations sont des mesures que nous prenons déjà aujourd’hui parce que nous avons ouvert des centres d’accueil d’urgence et que nous continuerons nos efforts. Nous offrons immédiatement à tous les jeunes une place dans les réseaux d’accueil, même en cas de doute sur leur âge. Au CGRA, nous prenons des mesures pour diminuer l’arriéré et accélérer le traitement des dossiers. Nous mettons donc déjà en œuvre toutes ces recommandations mais il n’y a tout simplement pas de solution miracle.
Daarom blijf ik ook werken aan structurele maatregelen, om de procedures en de diensten efficiënter te maken, met een nieuw migratiewetboek en een reorganisatie van de diensten, zoals aanbevolen door de audits. De huidige crisis doet ons meer dan ooit beseffen dat structurele hervormingen op het departement Migratie broodnodig zijn. Ook daar moeten we dus de komende weken en maanden hard op inzetten, willen we tot een rechtvaardig en een gecontroleerd migratiebeleid komen. Dat is mijn visie, dat is ook de visie van het regeerakkoord en we hebben niemand anders nodig om ons die visie te dicteren
Vanessa Matz (Les Engagés): Monsieur le premier ministre, madame la secrétaire d’État, merci pour vos réponses. J’aurais envie de dire: trop peu, trop tard. C’est ce qui qualifie votre politique.
Évidemment qu’il n’y a pas de solution miracle, madame la secrétaire d’État. Nous n’avons jamais dit cela. Nous n’avons jamais été démagogues sur ce dossier. Mais au bout d’un an, nous sommes quand même en droit de nous demander pourquoi ceci n’a pas été anticipé de manière beaucoup plus efficace.
Vous dites que tout le monde reçoit une réponse de Fedasil. Si vous voulez, je vais vous montrer un email de Fedasil qui dit: « Nous ne sommes pas en capacité de vous accueillir ce soir ». C’est une réponse à une personne qui demande une place. Il faut donc arrêter de dire des choses qui ne sont pas vraies. Il faut arrêter de dire que personne n’est dans la rue. Il faut arrêter de considérer que ce squat n’est pas dans la rue. Il y fait froid, des maladies y circulent. Vous le savez. C’est vraiment très dérangeant.
Je voudrais dire aux partenaires Ecolo et PS que je me demande, à la rentrée de janvier, s’ils doivent encore accorder leur confiance au gouvernement; parce qu’eux-mêmes s’indignent de cette situation.